Браќата Маџарови – мајстори тенекиџии и пример за еснафот во Велес

(Мајстор Благој е прв и држи шише во рака помеѓу занаетчиите што стојат а брат му Димко е петтиот во истиот ред)

Браќата Димко и Благој Маџарови  не само што беа најпознати тенекиџии во сарачката чаршија, во минатиот век во Велес, туку беа и меѓу ретките браќа што од почеток па се до пензионирањето работеле заедно. Заедно делеле и арно и лошо. Во ниту еден момент не се скарале, а  ниту во еден момент не дозволиле во нивната работа да влијаат нивните жени или пак деца. Мајсторите тенекиџии почнале да работат прво во изнајмен дуќан, во Безистенот за на крајот да завршат во сопствен дуќан веднаш до главната улица до потокот и градското пазариште.

Тенекиџискиот занает прв почнал да го учи Димко, роден во 1920 година. Димко сакал да се школува но неговиот татко  Ордан, кој бил сиромав и работел како аргат, немал средства па затоа во својата шеснаесета година го дава да учи тенекиџиски занает кај познатиот мајстор  Ѓошо. Големиот мајстор Ѓошо  имал дуќан во старата сарачка чаришија. Димко ,бидејќи рано останал без мајка, во беда го минал чирачкиот период. Како калфа ги научил сите тајни на тенекиџискиот занает, а благодарение на мајстор Ѓошо добил и мајсторска диплома.

„Татко ми Димко, во 1941 година заедно со чичко ми Благој, отвариле тенекиџиски дуќан во Безистенот каде што тогаш работеле  уште неколкумина познати мајстори на овој занает во градот. На дуќанот кој го изнајмиле ја закачиле таблата со името на фирмата што се викала „Тишина“, што до ден денес опстојува. Со производството на нови производи брзо  го привлекле вниманието на купувачите. Работата им тргнала. Сите од кај нив купувале лимени производи. Неколку месеци по отварањето на дуќанот Димко , од страна на бугарските власти, бил земен во војска. Како војник  останал се до капитулацијата на Бугарија, а потоа заминал во партизани и учествувал во транспортирање на заробени германски војници до Белград, па и до Загреб. По ослободувањето се вратил во Велес и заедно со брат му продолжиле  да работат “, рече Миле Маџаров.

( Браката Маџарови со еснафот во дуќанот на ортомарот Мечалот)

Браќата Маџарови  се ожениле и продолжиле сложно да работат.  Сите во сарачката чаршија им завидувале како на слогата така и на новите квалитетни производи. Тие за кратко време веќе имале асортиман од триесетина разни лимени производи, а секако најбарани биле квалитетно изработените шпорети на дрва, корита, ѓумови за млеко, канти за вода, вадалки, ќумци, фенери, лимени котлиња и други производи. На останатите еснафи особено чудно им било кога Димко, во  една сообраќајка настрадал и останал подолго време во постела а неговиот брат Благој, секој месец подеднакво ја делел месечната заработка од дуќанот.

( на Василица во манастир „Свети Димитрија“ во 1953 година)

„Татко ми беше многу добар човек. Не сакаше многу да зборува но, она што ќе го кажеше секогаш беше на место. Тој беше посветен на работата. Јас уште како дете често одев во дуќанот и се сеќавам добро на разни ситуации како на пример штом дојдеше позборлив и погласен муштерија тогаш татко ми и чичко ми, како договорени, за да го замолчат, многу посилно удираа со чеканите по лимот. Тогаш се создаваше силна бука и со неа му даваа на знаење дека не го слушаат. Штом се вратеа дома, во семејната куќа во која сите заедно живеевме, тие никогаш не зборуваа за работата во дуќанот. Тоа им беше чудно на многумина, а татко ми велеше дека токму тоа ги одржува браќата да работат сложно. Двајцата браќа се почитуваа“, рече Миле.

Кога градските власти го измениле урбанистичкиот план и го урнале Безистенот двајцата мајстори Маџарови зеле под наем еден од новоизградените дуќани врз потокот.Во него работеле три години кои биле најтешки за двајцата големи мајстори бидејќи граѓаните тешко ги наоѓале поради тоа што дуќанот бил од задната страна на пазариштето. Затоа одлучиле и  во 1971 година,  братски  го купиле  дуќанот на Крепиеви, кој се наоѓа  во првиот ред на дуќани на главната улица  до мостот на потокот и пазариштето. Со новиот дуќан се вратила и работата и заработката кај браќата Маџарови. Муштериите повторно доаѓале. Поради големата побарувачка, покрај помошта што им ја давале нивните синови, мајсторите како чираци ги зеле и Коле и Боре.

( Мајстор Благој – фотографиран во занаетчискиот дуќан во 1996 година)

„ Татко ми Благој беше голем мајстор и еснаф човек. Ги почитуваше сите , а сакаше да го почитуваат и него. Како и брат му и тој не сакаше напразно да зборува. Секој збор му беше одмерен. Таков беше и дома, а  и кога работеа со брат му. И едниот и другиот однапред знаеа кој треба што да направи, на пример за изработка на шпорет. Голем домаќин беше. Си го сакаше семејството, а и ние многу го сакавме зашто во ниту еден момент тој не знаеше да не искара или пак да го повиши гласот па дури и тогаш кога ние бевме виновни. Секогаш наоѓаше добри зборови кои никогаш нема да ги заборавам. Не жалеше пари за да не изучи“, вели неговиот син Петре Маџаров.

Браќата Маџарови биле омилени кај сите занаетчии, а посебно кај тенекиџиите. Тогаш, секој вторник кога во градот е  пазарен ден, сите мајстори имале заеднички ручек. Јаделе   Турли тава, подготвена во фурната на Саздови,  кај Читкушева чешма.

И Димко и Благој , покрај работата, знаеле да се развеселат и заедно со другарите да запеат стара македонска песна и да се напијат голтка ракија или вино. Многу биле блиски другари со  Стојче Пупулиев, потоа со Коло Батето, мајстор Коло, Димко Шаро и други  занаетчии  од старата велешка чаршија.

( Мајстор Димко седи прв од лево, до него е сопругата Грозда а до неа прочуениот мајстор тенекиџија Ѓошо)

Мајстор Димко бил женет со Грозда Рогужарова и има два сина, Јордан и Миле а неговиот брат Благој со Илинка се родители на  синот  Петре и ќерката Тана.  Тенекиџијата Димко почина во 1999 година додека неговиот  шестгодини помлад брат Благој почина во 2оо6 година.  Во нивниот тенекиџиски дуќан и денеска се слуша звукот на чеканот кој во раце го држи зетот на Благој , Онче Саздов.

Стоилко Андреевски