Да се има куќа кај градскиот саат, во стар Велес , било благодет

Да се има куќа во близина на градскиот саат во стар Велес  било големо задоволство. Oвој благодет прво го имале само граѓаните Турци додека македонското население живеело во повисоките делови на градот како Бузаана, Којник, Мегдан, Прцорек. Според турскиот патописец  Евлија Челебија, кој во Македонија претстојувал во 1660 година и го посетил Велес,  беговите и агите имале куќи во непосредна близина на градскиот саат, Бела и Црна Џамија,  „Дворови“, на главната улица и во близина на чаршијата и дуќаните.  Во еден запис, врзан за  саатот, патописецот вели дека градскиот саат имал ѕвоно кое одѕвонувало дури до Башино Село туку и до Градско.

Тогаш во близина на саатот  живеел еден  значаен турски граѓанин. Со неговата домаќинка чекале принова. Но, еден ден бремената жена задремала, околу пладне, токму во моментот кога саатот отчукувал дванаесет удари за да означи дека е дванаесет часот. Силниот звук ја исплашиле жената  а тоа било причина да го изгуби бебето. Турчинот многу се разлутил и наредил ѕвоното веднаш да биде симнато и да биде заменето со друго, помало и без јак звук.  Така било и направено.  Според Евлија  тоа било однесено во црквата  во Обреновац, во Србија, а новото ѕвоно за велешкиот саат било купено од Виена, Австрија.

Кога Турците, по Балканските војни  во 1912 година си заминувале од тогашен Ќупурли или Велес, ги продале куќите на поимотните велешани. Така, семејствата на Карабуштаните, потоа на Алдуп, Мајсторови, Андрееви, Киркови, Алексови,  Гајдови, Ончеви, Зографски и други од повисоките делови на градот ги купувале или во дворовите на беговите и агите изградиле  нови домови.

Така, на куќата веднаш до градскиот саат газда станал ковачот  Коце Алексов со неговата жена Ацка и синовите Јовче и Александар како и ќерката Марија. Веднаш до него била куќата на Коце и Руса Ончеви со синот Благој и ќерките Лилјана и Марија, а до нив живееле Панче и Марија Бабунски, со синовите Владо и Зора. До големиот јавор, кој е во близина на  саатот ,  се наоѓа куќата на Коце  и Донка Карабуштанови со синовите Борис и Иле како и ќерката Василка. Карабуштаните најнапред живееле во „Маалска чешма“.

Од другата страна, во близина на градскиот саат се наоѓала куќата на Киро Гајдов, со жена му Славна, синот Ѓоре – познатиот  ракометар Гајдата,  како и ќерките Марија и Вангелина. Пред нив била куќата на Миле Алдуп, а до него сарачот Ладо Станинов, со жена му Рахилка, синот Александар и ќерката Светлана. Од „Бричкова чешма“ се доселила Марија со синот Благој и снаата Лепа Шуркови. Тие купиле и дел од куќата на Ѓорѓи Чауш. До Шуркови живеел самарџијата Лазо со својата жена Стефка и синовите  Ладо, Ѓоре и Сашко.

Во  правец кон главната улица се наоѓала куќата на железничарот и познат мајтапџијата Кузо Јаковлев, со жена му и синовите Раде, Гогата и Мечо па на уметникот Васил Артинов, со жена му Бојана и синовите Трајче и Ацо, а до нив пак било семејството Гунтарови.

Во куќа на крајот од улицата живееле  бурекџијата Димуш Андреев со домаќинката и синот Ѓоре откако го продале домот на Теќе. Од другата страна на улицата се наоѓа куќата на Тодор Кирков, со жена му  и синовите Љубе и Гело, а во сокакот кој водел кон горниот дел на градот живеел боемот Аликоч. Под неговата куќа живеел столарот Славејко Нестор а до него била куќата на Конче. Во сокакот живеел и тишлерот  Душан, со жена му Дивна  и ќерката Славица, а до нив бил  столарот  Ацо Давчев. Тука живеел и Коло – Богдан, познат велешанец по тоа што ги познавал сите ама буквално сите жители во градот.

Од горната страна на улицата најнапред се наоѓала куќата на Ѓорѓи Чаушов, потоа на Ордан Нојков, па на Котето коцкарот и  на Гиго самарџијата со жената и синот Боре како и ќерката Виолета.  Во продолжение на улицата се наоѓала куќата на доктор Јордан Боцев, со домаќинката Косара  синот Тодор и ќерката Славица, а до нив била куќата  на Благој Чолаков, со жената и синовите  Драган и Трајко како и ќерката Светла. Тука биле и куќите на семејствата на Диме Јорданов, Ацо Арапот,  Мангулевци, потоа на  Иван, Ангел и Живко Јорданови, Нено Караѓозов, со жената и синот Ристо како и ќерката Марина, како и на Ване Масинов, со жена му Весна. На долниот дел од улицата живеело семејството Ванслови, а до нив Милан Аламорта.  Тука во истиот ред куќа купиле и Поп Андови, потоа  учителите Јован и Нада Зографски, со синот Оливер и ќерката Верица, потоа саатчијата Зоран Зографски со жената и синовите Кирил и Тони. Веднаш до нив било и семејството на Божо и Јордан Ончеви.

Под големиот јавор се наоѓала куќата на Димови, а од другата страна пак на Иле Бутникошаров со жена му и синот  Кирил како и ќерката-првоборецот Нада Бутникошарева. Тука од Прилеп дошоле и куќа купиле  Рампо и Блага Илиеви , со синот Киро и ќерките  Јулијана, Маца и Светлана. До нив се наоѓа куќата на Поп Данаилови, синот Боро и ќерката Рахилка, па на Боро Ружинов, со жената и синовите Кире и  Миле, потоа  семејството на тенекиџијата  Пупулиев, со  ќерката Елизабета, па семејството Тевчеви, мајката Вера  и  синовите  Оливер и Тоше.

Од куќата на семејството на Ончеви, па се до саатот биле куќите на Мајсторови. Тие тука куќи направиле откако се иселиле од маалото „Маалска чешма“. Сопственик на првата куќа бил Тодор Мајсторов,  со сопругата Марија  и синовите Илија и Круме како и ќерката Нада, на втората   Димитар Мајсторов со сопругата Богданка и синот Борис како и ќерката Лилјана,третата на Симон, со сопругата Василка, со синот Игнат и ќерката Марионка, а до нив  Стефан Мајсторов со сопругата Марика и ќерката Љубенка. Потоа следела куќата на Кочо Мајсторов со син Ристо како и Велко Мајсторов  со синот Ангел и ќерката Бојанка.  До нив живеел и Андо Мајсторов- Аждерот и  Ѓорѓи Мајсторов, со синот Јанко.

Освен куќи во под градскиот саат имаше и дуќани,  на кујунџијата Манче, потоа кафаната на стариот и добро познат Љубе Џипун, па терзија и до него  чевлар. Во Стар Велес  на местото на кое сега се наоѓа малиот градски паркинг имало повеќе дуќани и една поголема куќа која  во 1945 година била национализирана. До името на сопственикот за жал не успеав да дојдам.

Да додадам уште дека порано дел од Градскиот саат бил пушкарница и служел за одбрана на граѓаните . Овие податоци ги доби од сегашни жители во овој дел на градот и тоа, дел од Коце Карабуштанецот и поголем од сегашни стари велешани кои таму живеат.  Тие ми ги вратија сеќавањата на дел од моето детство кога за време на летниот распуст бев чирак , во дуќанот на ковачот Коце што се наоѓаше во куќата на Алексови веднаш под градскиот саат.

Стоилко Андреевски